Là vùng đất sở hữu nhiều lợi thế về đất đai và khí hậu thuận lợi cho việc canh tác các loại cây công nghiệp dài ngày, phần lớn diện tích canh tác nông nghiệp tại xã Hòa Thắng – TP Buôn Mê Thuột đều được sử dụng để trồng Cà Phê. Tuy nhiên, với hình thức canh tác truyền thống, mô hình manh mún và nhỏ lẻ làm cho cây cà phê không thực sự mang đến hiệu quả kinh tế như mong đợi. Đặc biệt, sau thời gian dài canh tác, cây cà phê thoái hóa có năng suất và chất lượng sụt giảm rõ rệt, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người nông dân.
Nhận thấy thực tế đó, năm 2014, HTX Dịch vụ nông nghiệp công bằng EaKmat Hòa Đông đã ra đời với mục tiêu thay đổi phương thức canh tác và tiến hành tái canh nhằm thay thế những vườn cà phê già cỗi, kém hiệu quả. Đây là một trong những đơn vị HTX có diện tích trồng cà phê lớn của tỉnh Đăk Lăk với hơn 460 ha bởi sự tham gia của 99 thành viên (trong đó tỷ lệ hộ đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 93%). Kể từ khi hoạt động, HTX đã giải quyết được nhiều vấn đề để phục vụ cho sản xuất và đời sống của các hộ thành viên HTX. Đặc biệt, với việc tham gia vào hệ thống dự án VnSAT, sản phẩm của HTX đã nhận được chứng nhận FLO từ tổ chức Fair Trade.
Để bắt đầu quá trình tái cơ cấu cả về cơ sở vật chất lẫn phương thức canh tác, HTX đã chọn bắt đầu từ khâu quan trọng nhất là chọn giống. Cây giống được chọn lựa kỹ càng, sạch hoàn toàn mầm bệnh và sở hữu năng suất vượt trội sẽ được phát đến từng hộ thành viên, khuyến khích bà con tái canh một cách hiệu quả. Đồng thời, kết hợp để tổ chức thường xuyên các lớp tập huấn cho toàn bộ thành viên của HTX về: nâng cao chất lượng sản phẩm, kỹ thuật tái canh, bón phân cân đối, cách ứng phó với biến đổi khí hậu,…. Vì vậy, sau một thời gian dài kiên trì, HTX đã đồng loại cải tiến được chất lượng sản phẩm và nâng cao năng suất cây cà phê. Toàn bộ quy trình trồng, chăm sóc, thu hái, bảo quản và chế biến được thực hiện theo một quy trình khép kín và tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn chất lượng từ Fair Trade.
Nếu với phương pháp trồng cà phê truyền thống, sản lượng ước đạt 1,8 – 2 tấn nhân/ha, trong khi với quy trình tái canh bền vững, trong năm đầu tiên thu hoạch đã cho ra sản lượng lên đến 4 tấn nhân/ha. Nhờ hiệu quả trong tái canh bền vững, đời sống các hộ thành viên HTX đã có những thay đổi rõ rệt. Ngoài việc được nâng cao về kỹ thuật trồng trọt cho bà con, HTX còn được dự án VnSAT hỗ trợ nguồn vốn hơn 7 tỉ đồng để xây dựng cơ sở hạ tầng với hệ thống đường giao thông nội đồng, xây dựng nhà kho, sân phơi và mua sắm các trang thiết bị phục vụ cho việc sơ chế cà phê. Từ đó, từng bước nâng cao giá trị cho cây cà phê của các thành viên trong HTX
Để có được những tách cà phê thơm ngon, chất lượng đến với người tiêu dùng không phải là chuyện của một sớm, một chiều, mà đó là cả một quá trình nghiên cứu tỉ mỉ mà không phải ai cũng làm được. Kỹ lưỡng ngay từ giai đoạn đầu tiên, việc thu hái cà phê phải hái đúng tầm chín. Để có những gói cà phê chất lượng cao nhất thiết phải lựa chọn quả chín đỏ hay vừa chín tới, không được thu hoạch quả xanh, quả sâu, quả lép, quả chín khô trên cây và đặc biệt không để lẫn với những quả chín nẫu. Cà phê hái xong phải chế biến ngay, không ủ đống như vậy sẽ làm cho quả cà phê nóng và lên men, không giữ cà phê hái về quá 24 giờ. Đặc biệt trong quá trình rang hạt cà phê phải chú ý đến nhiệt độ từ 200-240 độ, vì đây là giai đoạn quan trọng quyết định hương vị, độ thơm ngon tạo thành của cà phê. Hằng năm, HTX xuất khẩu nước ngoài hơn 300 tấn cà phê, thu về hàng tỷ đồng.
Với những hiệu quả vô cùng tích cực này, HTX đã góp phần nâng cao chất lượng đời sống, cải thiện thu nhập đáng kể cho bà con thành viên hợp tác xã. Ngoài ra, HTX còn là đơn vị đi đầu trong các phong trào xây dựng nông thôn mới và chung tay cùng địa phương trong các hoạt động hướng tới lợi ích cộng đồng. Cụ thể, hàng năm HTX đều: tặng quà trung thu cho thiếu nhi, hỗ trợ sách vở cho trẻ em nghèo, đóng góp xây dựng trường tiểu học, tặng xe lăn cho người khuyết tật, giúp đỡ các gia đình khó khăn, tham gia các hoạt động hiến máu nhân đạo, đồng hành cùng địa phương giữ gìn cảnh quan môi trường, làm sạch rác thải nhựa,… Và đặc biệt, gần đây là chương trình góp gạo cho ATM gạo nghĩa tình trong giai đoạn dịch Covid ảnh hưởng.
Có thể thấy, HTX EaKmat Hòa Đông là mô hình phát triển kinh tế một cách bền vững và cho thấy hiệu quả vô cùng tích cực. Trong thời gian tới, HTX sẽ tiếp tục phát huy các thế mạnh sẵn có, không ngừng nâng cao khả năng áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, từ đó góp phần cải thiện đời sống cho các hộ thành viên và chung tay cùng địa phương xây dựng an sinh xã hội.