Tháng 10/2012, Hợp tác xã Công Bằng Thuận An, xã Thuận An (Ðắk Mil) đã được Hiệp hội Thương mại công bằng Fairtrade của thế giới cấp giấy chứng nhận là thành viên và trở thành 1 trong số 5 tổ sản xuất cà phê thương mại công bằng ở Việt Nam.
Sở dĩ như vậy là do thời gian qua, HTX đã tổ chức sản xuất, thu mua cà phê có chất lượng, đảm bảo sạch của xã viên và sau đó xuất khẩu thông qua Công ty cà phê Ðắk Man.
Theo ông Nguyễn Hữu Hạ, Chủ nhiệm HTX Công Bằng Thuận An thì trước đây, nông dân chưa chú trọng sản xuất cà phê sạch theo tiêu chuẩn thế giới nên hiệu quả chưa cao và thường bị tư thương ép giá.
Ðể giúp nông dân trong vùng canh tác cà phê theo hướng bền vững, HTX đã đăng ký tham gia vào Hiệp hội Thương mại công bằng Fairtrade. HTX tập hợp những nông dân có tâm huyết với cây cà phê để sản xuất ra những sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế. Hiện nay, HTX có 98 xã viên, với 190 ha cà phê và sản lượng đăng ký đạt tiêu chuẩn sạch là trên 600 tấn nhân, được mua với giá cao hơn thị trường từ 1000-5000 đồng/kg.
Thời gian qua, HTX đã chuyển giao kỹ thuật và thường xuyên kiểm tra, giám sát việc sản xuất cà phê theo quy trình, tiêu chuẩn của Fairtrade và được xã viên thực hiện nghiêm túc. Trong quá trình chăm sóc vườn cây, xã viên đã có ý thức hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, không dùng một số chất gây ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng cũng như tăng cường sử dụng phân vi sinh, hạn chế dư lượng phân hóa học. Khi thu hoạch, tỷ lệ trái chín chiếm trên 90% và được phơi, sấy, đóng bao bì đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.
Ông Võ Lý, một xã viên cho biết: “Từ khi tham gia vào HTX, gia đình tôi và các xã viên đã được hưởng nhiều lợi ích như: được chuyển giao khoa học kỹ thuật về chăm sóc cây cà phê theo hướng bền vững, bán được với giá cao hơn so với giá trên thị trường. Tôi thấy trồng cà phê sạch thì chi phí đầu tư giảm so với trước đây, nhưng lợi nhuận lại cao hơn. Vì vậy, xã viên mong muốn HTX tiếp tục phát triển, tăng lượng thu mua cà phê nhiều hơn để yên tâm sản xuất, gắn bó với HTX”.
Theo HTX, sau khi thu mua và bán 256 tấn cà phê nhân đầu tiên, với doanh thu gần 13,8 tỷ đồng và được đơn vị xuất khẩu trích lại 140 USD/tấn để xây dựng Quỹ phúc lợi. Sau 1 năm hoạt động, đến nay, Quỹ phúc lợi của HTX đã có trên 2,5 tỷ đồng sử dụng vào các hoạt động như: trả phí đăng ký thành viên, môi giới, thuê nhân công, cước vận chuyển, nộp thuế, tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ…
Hiện tại, HTX đang xây dựng một số vườn cà phê làm mô hình trình diễn, đồng thời tìm đối tác đầu tư vật tư nông nghiệp với chất lượng tốt, nhưng giá rẻ để giảm chi phí cho xã viên. HTX cũng đang làm thủ tục thuê đất tại Cụm công nghiệp Thuận An để xây dựng trụ sở và nhà máy chế biến cà phê ướt, hướng tới sản xuất cà phê bột tại địa phương.